Wijngaarden-Cremers, P.J.M. van, Gaag, R.J. van der
Locatie(s): Expo Foyer
Categorie(ën): Postersessie
ACHTERGROND
Psychopathologie en psychiatrische stoornissen worden voornamelijk gedefinieerd door waarneembare gedrags- en emotionele kenmerken. Deze worden doorgaans gebaseerd op de meest voorkomende symptomen. Wanneer de sekseverdeling voor een bepaalde stoornis scheef is, zullen de kenmerken vooral geënt zijn op die bij de meest voorkomende groep. Bij ontwikkelingsstoornissen betekent dit dat de kenmerken vooral vanuit jongens vorm hebben gekregen.
METHODE & RESULTATEN
De systematisering van onderzoek naar oorzakelijke factoren heeft geleid tot onderzoek op verschillende onderliggende niveaus. Te weten: genetica en epigenetica, hersenmorfologie, neurale netwerken en connectiviteit, patronen van neurotransmissie en stressregelgeving, en neuropsychologie. Psychopathologie kan op een meer ontwikkelingsgerichte en interactieve wijze worden geoperationaliseerd. Vanuit dat perspectief kan gedrag worden gezien als het dynamische gevolg van interacties tussen de eerder genoemde factoren en de omgeving in brede zin. Dus alle psychopathologie zou opgevat kunnen worden als ontwikkelingspsychopathologie met risicofactoren en beschermende factoren. Maar de invloed van gender op de ontwikkeling wordt vaak onderschat en onderbelicht. Zo kunnen afwijkingen in de ontwikkeling zich bij vrouwen anders manifesteren dan bij mannen. Veel clinici zijn zich niet bewust van deze feiten. Dit leidt regelmatig tot het stellen van een verkeerde (bijvoorbeeld internaliserende stoornis of persoonlijkheidsstoornis) diagnose bij vrouwen, terwijl er in feite sprake is van een ontwikkelingsstoornis zoals ADHD of van een autismespectrumstoornis.
CONCLUSIES
Psychopathologie is de oppervlakkige uiting van complexe interactieve onderliggende mechanismen die niet specifiek gekoppeld zijn aan klinische syndromen: dezelfde verstoringen in de neuropsychologische executieve functies zijn bijvoorbeeld te zien in ziektebeelden zo verschillend als schizofrenie, autisme of verslaving. Deze bevindingen leiden tot een meer omvattend inzicht in de onderliggende mechanismen in de psychopathologie. Maar te weinig aandacht is besteed aan gendergerelateerde factoren. Gender is een onderbelicht fenomeen dat bij meisjes en vrouwen maskerend kan werken, waardoor ontwikkelingsstoornissen over het hoofd gezien worden, met zeer nadelige gevolgen.