NVvP

ACHTERGROND

20% van de Nederlanders kampt met chronische pijn. Sommige patiënten gaan steeds zwaardere pijnstillers slikken, tot opiaten, met als mogelijk gevolg medicatietolerantie en pijntoename. Ook worden auto-ongelukken, suïcides en hoge zorgconsumptie bij deze patiënten geobserveerd, terwijl oorzaken en gevolgen van pijn niet voldoende worden aangepakt. Pijnsyndromen en psychiatrische aandoeningen vertonen een onderlinge afhankelijkheid, worden echter als comorbiditeit vaak niet herkend en blijven onderbehandeld.

DOEL

Aantonen dat inname van steeds potentere middelen verband houdt met sociale pijnfenomenen die tot nu toe vooral geassocieerd worden met psychische aandoeningen. Wij onderzochten de hypothese dat chronische farmacologische pijnbehandeling van poliklinische patiënten en in de huisartspraktijk zou leiden tot escalatie van analgetica, in samenhang met verstedelijking en achterstandswijken. Bovendien werd onderzocht of escalatie samenhing met voorschriften van psychotrope middelen.

METHODE

Longitudinale analyse over een observatieperiode van zes maanden, van voorschrijfgegevens van de algemene bevolking (afkomstig van drie kwart van de Nederlandse apotheken, met in totaal 449.410 patiënten). Van hen maakten 166.374 patiënten deel uit van de groep die in de observatieperiode begon met chronische analgeticabehandeling en 283.036 patiënten zaten in de groep met langer durend chronisch analgeticagebruik.

RESULTATEN

In beide groepen werd een dosisafhankelijke samenhang van analgetica-escalatie met verstedelijking aangetoond (urbanisatieniveau 1 vergeleken met urbanisatieniveau 5). Voor de startersgroep was de oddsratio 1,24 (95%-bi: 1,18-1,30); voor de chronische groep 1,18 (95%-bi: 1,14-1,23). Verder bestond een samenhang van escalatie met achterstandswijken. Bovendien hing escalatie van pijnmiddelen samen met gebruik van somatische medicatie, maar vooral met inname van psychotrope comedicatie.

CONCLUSIE

Persisterende pijnsyndromen hangen samen met omgevingsfactoren waarvan bekend is dat ze de psychische gezondheid beïnvloeden. Door de visie op pijn te verbreden naar een conceptueel denken dat ‘sociale pijn’ en ggz-aspecten omvat, ontstaan mogelijkheden om negatieve uitkomsten van klassieke pijnbehandelingen te voorkomen. De focus moet liggen op vroege detectie en behandeling van psychische problemen, vooral in gebieden met kans op ‘sociale pijn’.