Kruijver, F.P.M.
Locatie(s): 0.8 Rome
Categorie(ën): Diagnostiek; Epidemiologie; Neurowetenschappen; Symposium
INHOUD
Vanaf het moment van de conceptie tot het moment waarop we doodgaan, leven we in een seksueel gedifferentieerde wereld. Afgelopen decennia heeft de wetenschap veel vooruitgang geboekt in het vaststellen van man-vrouwverschillen in de prevalentie en neurobiologie van diverse psychiatrische aandoeningen. Het betreft stemmings-, psychose-, cognitie- en angstgerelateerde aandoeningen, waarbij zowel organiserende (intra-uteriene) en activerende (postnatale) effecten van stress- en geslachtshormonen een rol lijken te spelen.
Ook de genderidentiteit (het gevoel man of vrouw te zijn) en de seksuele oriëntatie (hetero-, bi- en homoseksualiteit) worden verondersteld in belangrijke mate mede te worden bepaald door irreversibele epigenetische hormonale factoren tijdens de vroege hersenontwikkeling. Zo zijn er (recent nog) diverse structurele en functionele hersenverschillen gevonden in relatie tot seks, transseksualiteit, seksuele oriëntatie, leeftijd en endocriene status (zoals bij de BSTc, SDN, het corpus mammillare en SCN/biologische klok).
Deze lezing zal gaan over de (al dan niet controversiële) seksuele differentiatie en hormonale gevoeligheid van de hypothalamus en het belang hiervan voor de psychiatrie (waaronder stemming/slaap) en ons seksuele functioneren. Hierbij zullen naast menopauzale veranderingen ook en voor het eerst hersenveranderingen worden getoond in relatie tot de andropauze bij de man.
LEERDOELEN
Na afloop zal de deelnemer op de hoogte zijn van (recent) gevonden structurele en functionele geslachtshormoongevoelige sekseverschillen in de hypothalamus en naastgelegen gebieden in relatie tot de genderidentiteit, seksuele oriëntatie en aan de biologische klok (SCN) gerelateerde menopauzale en andropauzale hormoongevoelige hersenveranderingen, met een impact op onder andere de regulering van stemming, slaap, cognitie en seksueel functioneren.
LITERATUUR
LeVay S. A difference in hypothalamic structure between heterosexual and homosexual men. Science. 1991 Aug 30; 253 (5023): 1034-7.
Zhou JN, Hofman MA, Gooren LJ, Swaab DF. A sex difference in the human brain and its relation to transsexuality. Nature. 1995 Nov 2; 378(6552): 68-70.
Kruijver FP, Zhou JN, Pool CW, Hofman MA, Gooren LJ, Swaab DF. Male-to-female transsexuals have female neuron numbers in a limbic nucleus. Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism. 2000 May; 85(5): 2034-41.
Kruijver FP. 2004. Sex in the brain. Gender differences in the human hypothalamus and adjacent areas. Relationship to transsexualism, sexual orientation, sex hormone
receptors and endocrine status. University of Amsterdam. Doctoral PhD Thesis. (http://dare.uva.nl/record/203154).
Garcia-Falgueras A, Ligtenberg L, Kruijver FP, Swaab DF. Galanin neurons inthe intermediate nucleus (InM) of the human hypothalamus in relation to sex, age,and gender identity. Journal of Comparative Neurology. 2011 Oct 15; 519(15): 3061-84.