Huijbers, M.J., Schaik, D.J.F. van, Speckens, A.E.M.
Locatie(s): Pieter Baan Zaal
Categorie(ën): Psychotherapie; Symposium
ACHTERGROND
Volgens de multidisciplinaire richtlijn depressie zouden behandelaren zoveel mogelijk rekening moeten houden met patiëntvoorkeur. In gerandomiseerd gecontroleerde studies is hier echter geen ruimte voor vanwege het gouden principe van willekeurige toewijzing aan onderzoekscondities. Toch kan patiëntvoorkeur de behandeluitkomsten beïnvloeden (Swift & Callahan, 2009).
DOEL
Het doel van deze studie is meer inzicht te verkrijgen in de kenmerken, verwachtingen en therapie-uitkomsten van patiënten met een voorkeur voor Mindfulness Based Cognitive Therapy (MBCT) enerzijds en antidepressiva anderzijds.
METHODE
De onderzoekspopulatie bestond uit 154 patiënten met terugkerende depressie in remissie, die binnen een gerandomiseerd gecontroleerd onderzoek waren toegewezen aan een combinatiebehandeling van MBCT plus antidepressiva ter voorkoming van terugval. Binnen deze groep hadden 121 deelnemers bij aanvang een voorkeur voor MBCT en 33 deelnemers een voorkeur voor antidepressiva. We onderzochten of deze voorkeursgroepen verschilden in demografische kenmerken, depressie-gerelateerde factoren en therapieverwachtingen. Daarnaast onderzochten we, door middel van vragenlijsten die voor en na de interventie werden afgenomen, of deelnemers met een MBCT-voorkeur meer baat hadden bij de behandeling wat betreft veranderingen in rumineren, cognitieve reactiviteit, mindfulness en zelfcompassie vergeleken met deelnemers met een antidepressiva-voorkeur.
RESULTATEN
De voorkeursgroepen verschilden niet in demografische en depressie-gerelateerde kenmerken. Er werd een (niet-significante) trend gevonden in de richting van hogere verwachtingen van antidepressiva in de antidepressiva-voorkeursgroep. Na afloop van de interventie was er een significante afname in rumineren en cognitieve reactiviteit, en een significante toename in mindfulness en zelfcompassie in beide groepen. De mate van verbetering verschilde echter niet tussen de voorkeursgroepen.
CONCLUSIE
MBCT als aanvulling op antidepressiva lijkt een aantal cognitieve processen die samenhangen met de kans op terugval (zoals rumineren) te verbeteren voor patiënten met terugkerende depressie, ongeacht hun voorkeur voor MBCT of voor het behoud van antidepressiva. Voorkeur voor antidepressiva lijkt geen contra-indicatie te zijn voor de werkzaamheid van MBCT als aanvulling op antidepressiva.
LITERATUUR
Swift, J.K., & Callahan, J.L. (2009). The impact of client treatment preferences on outcome: a meta-analysis. Journal of Clinical Psychology, 65(4), 368-381. doi: 10.1002/jclp.20553.