NVvP

ACHTERGROND

Aan de geringe aandacht voor de context ligt een paradigmaverschuiving ten grondslag in de richting van een overwegend biomedische oriëntatie. Deze oriëntatie leidt tot een beperkte opvatting van ziekte (stoornis als uiting van disfunctie), en deze leidt op zijn beurt tot individualisme in de behandelpraktijk. Het gaat om de individuele patiënt als drager van de stoornis.

DOEL

Er wordt een alternatief (ziekte)model geschetst dat op begrijpelijke wijze de rol van de context in de psychiatrie laat zien: de context is niet een toevallige verstorende factor van een autonoom proces, maar moet intrinsiek meegedacht worden als men wil begrijpen hoe ziektesymptomen zich manifesteren.

De psychiatrie kan in het denken hierover zelfs het voortouw nemen ten opzichte van de somatische geneeskunde, omdat ze zo’n fijnzinnig klinisch gevoel heeft voor het looping-effect dat optreedt doordat de stoornis het omgaan met de stoornis beïnvloedt (demoralisatie als gevolg van depressie beïnvloedt het omgaan met depressie).

METHODE

Conceptuele analyse, en bespreking van ziektemodellen.

RESULTATEN

In de wijze waarop de patiënt omgaat met de stoornis speelt de omgeving een cruciale rol: als bron van betekenisverlening; als bron van steun en hulp; en als modulerende factor die invloed uitoefent op hoe zowel de stoornis als de persoonlijkheid invloed uitoefent op het omgaan met het ziek-zijn.

CONCLUSIE

Het biomedische model moet worden verrijkt met een contextuele dimensie. Er is een eenvoudig conceptueel model beschikbaar dat duidelijk maakt hoe dit verrijkte model werkt in de praktijk van diagnostiek, psycho-educatie en behandeling.

LITERATUUR

G. Glas (2011). Waarom is de psychotherapie een integraal onderdeel van de psychiatrie? J. Pols, R. Knegtering, C. Bruinsma (red.). Psychiatrie in reflectie. Zuidlaren: Lentis, 164-173.