Blom, J.D.
Locatie(s): 0.9 Athens
Categorie(ën): Neurowetenschappen; Symposium
ACHTERGROND
Na ruim 100 jaar te hebben gefungeerd als hoeksteen van de psychiatrische diagnostiek is de onvrede over het schizofrenieconcept zo groot dat onderzoekers wereldwijd op zoek zijn naar een nieuw model voor deze pluriforme groep van psychotische verschijnselen.
DOEL
Deze lezing beoogt inzichtelijk te maken hoe de netwerktheorie het traditionele schizofrenieconcept zou kunnen vervangen.
METHODEN
Voor deze lezing wordt gebruik gemaakt van wetenschapstheoretische en medisch-historische bronnen.
RESULTATEN
Het schizofrenieconcept is een product van de 19e-eeuwse degeneratieleer. Hoewel de degeneratieleer al sinds de jaren 1920 als obsoleet wordt beschouwd, werkt deze in het huidige concept nog steeds door. De afgelopen eeuw zijn talloze pogingen ondernomen om het schizofrenieconcept een wetenschappelijke basis te geven, onder andere met de dopaminehypothese, de vetzuurhypothese, de cerebrale lateralisatiehypothese en de saillantiehypothese.
Geen van deze hypothesen is hierin echter geslaagd. De reden hiervoor is dat het schizofrenieconcept haar interne consistentie – in weerwil van alle moderne wetenschappelijke inzichten – nog steeds ontleent aan de genoemde degeneratieleer, die a priori beperkingen oplegt aan iedere poging tot reconceptualisatie.
De netwerktheorie is daarentegen in staat om deze kunstmatig opgelegde beperkingen te omzeilen. Zij analyseert de onderlinge relatie tussen symptomen, neurobiologische correlaten en risicofactoren en reconstrueert deze in termen van small world-netwerkstructuren die ons in staat stellen om de rol van genetische, neurobiologische, neuropsychologische en sociale determinanten te bestuderen zonder vooropgelegde nosologische beperkingen.
CONCLUSIE
De genoemde netwerktheoretische benadering is het eerste wetenschappelijk verantwoorde alternatief voor het schizofrenieconcept.
LITERATUUR
Blom, J.D. (2007). Honderd jaar schizofrenie. Van Bleuler naar de DSM-V. Tijdschrift voor Psychiatrie, 49, 887-895.
Blom, J.D., Van Praag, H.M. (2011). Schizophrenia: it's broken and it can't be fixed. A conceptual analysis at the centenary of Bleuler's Dementia praecox oder Gruppe der Schizophrenien. Israel Journal of Psychiatry and Related Sciences, 48, 240-248.
Goekoop R, Looijestijn J. (2012). A network model of hallucinations. In: Hallucinations. Research and practice. Blom, J.D. & Sommer, I.E.C., eds. New York, NY: Springer, pp. 33-54.
Rubinov, M., Knoch, S.A., Stam, C.J., Micheloyannis, S., Harris, A.W., Williams, L.M., Breakspear, M. (2009). Small-world properties of nonlinear brain activity in schizophrenia. Human Brain Mapping, 30, 403-416.
Van Os, J., Kapur, S. (2009). Schizophrenia. Lancet, 374, 635-645.