NVvP

DOEL

Een overzicht geven van de beschikbare studies betreffende farmacotherapeutische mogelijkheden voor patiënten voor wie een behandeling met clozapine onvoldoende effectief is. Op basis daarvan kunnen stappen in een behandelalgoritme voor schizofrenie worden geformuleerd.

ACHTERGROND

Clozapine is een effectief antipsychoticum, met name bij therapieresistente schizofrenie. Clozapine wordt nog altijd niet aan alle patiënten voorgeschreven waarvoor het middel geïndiceerd is. Het is echter eveneens geen wondermiddel. Een substantiële groep patiënten blijft ernstig psychotisch, ook bij gebruik van clozapine. Dat is een dagelijks probleem voor diverse patiënten en behandelaars.

METHODE

Met behulp van Medline, Embase Psychiatry, PsycINFO en EBM Reviews werd de literatuur doorzocht op studies over additie bij antipsychotica en de antipsychotische werking van niet-antipsychotica. RCT's, reviews en meta-analyses werden geselecteerd. Uit referentielijsten en door het systematisch screenen van gangbare (Engelstalige) tijdschriften werden eveneens relevante studies gevonden.

RESULTATEN

Een redelijk grote hoeveelheid publicaties berichtte over een groot aantal farmacotherapeutica die zijn onderzocht op hun effectiviteit bij schizofrenie. De evidentie voor deze middelen blijft veelal beperkt, maar van een aantal middelen zijn de resultaten positief en relevant of hoopgevend. Sommige verdienen een plek in een behandelalgoritme.

CONCLUSIE

Voor de behandelstappen na behandeling met clozapine is de evidentie zwak, maar blijvende therapieresistentie, ook bij clozapine, is een ernstig probleem, voor patiënt en behandelaar. Dat rechtvaardigt volgende stappen. Bij de behandeling van de individuele patiënt kunnen dergelijke stappen effectief zijn. Een degelijke evaluatie van elke stap (voor- en nameting) is daarbij ten zeerste aan te raden.