NVvH

Driedimensionaal inzicht op basis van beeldvorming is essentieel voor de planning van een veilige en oncologisch verantwoorde resectie van colorectale tumoren. Tijdens de operatie wordt de beschikbare beeldvorming echter nauwelijks gebruikt. Dit terwijl er een aanzienlijke kans is op een irradicale resectie en morbiditeit door schade aan omliggende structuren. Integratie van de preoperatieve beeldvorming in een chirurgische procedure kan bereikt worden met behulp van een navigatiesysteem, zoals reeds toegepast bij procedures van rigide structuren (bijvoorbeeld hersenchirurgie). Voor colorectale chirurgie is de mobiliteit van de tumor echter een uitdaging. In deze studie willen we een navigatiesysteem ontwikkelen voor colorectale chirurgie dat rekening houdt met tumor mobiliteit.

We hebben hiervoor een systeem ontwikkeld op basis van elektromagnetisch navigatie (Aurora, Northern Digital Inc). Met dit systeem kan real-time de positie van maximaal 8 sensoren bepaald worden in een gebied van 60x42x48 cm. De sensoren zijn 8 mm lang en 1 mm dik, en kunnen in chirurgisch instrumentarium verwerkt worden. Om rekening te houden met de mobiliteit van de tumor moet er preoperatief rectoscopisch of coloscopisch een sensor in de tumor worden geplaatst. Tevens worden er minimaal 3 sensoren op de huid van de patiënt geplakt. Vervolgens wordt een preoperatieve CT/MRI scan gemaakt waarin de tumor en de sensoren gesegmenteerd worden.

Aan het begin van de operatie wordt er een registratie gemaakt tussen de sensoren op het lichaam en de bijbehorende posities op de beeldvorming. Deze registratie plus de positie en oriëntatie van de sensor in de tumor worden vervolgens gebruikt om een 3D weergave te maken van de daadwerkelijke tumorpositie. Referentiestructuren zoals het bekken en de iliacale vaten kunnen ook real-time weergegeven worden.

Het systeem is eerst uitgebreid getest met fantomen en vervolgens ex-vivo met een colon resectiepreparaat. Een sensor werd postoperatief in het colon aan de tumor gehecht. Het preparaat is in een plastic bak, met daarop referentiesensoren, gescand (Fig.1). De tumor is handmatig gesegmenteerd in de scan. Het preparaat is vervolgens binnen de bak verplaatst waarna de nieuwe tumorpositie door het navigatiesysteem werd weergegeven. Ter referentie is het preparaat opnieuw gescand en op basis van visuele beoordeling was de tumorrand binnen 2 mm van de voorspelde positie (Fig.2).

We hebben een navigatiesysteem ontwikkeld voor colorectale chirurgie waarbij de chirurg constant op de hoogte is van de tumorpositie. We verwachten dat we in de nabije toekomst met dit systeem de irradicaliteitspercentages en morbiditeit door schade aan omliggende structuren kunnen verlagen.