NVvH

C-reactive protein (CRP), een acute fase eiwit, geproduceerd in de lever in reactie op IL-6 en TNF-a. Het CRP stijgt bij infectie en complicaties, echter het CRP stijgt tevens na niet gecompliceerde complexe abdominale operaties, derhalve impliceert een verhoogd CRP postoperatief niet altijd een beginnende complicatie of infectie. Een betrouwbare cut-off zou, nog voordat klinische symptomen opspelen, een complicatie aan het licht kunnen brengen en vroegtijdig starten van behandeling mogelijk maken, maar ook helpen bij een veilig ontslag.

Retrospectief werd het CRP geanalyseerd van 399 patiënten, die allen complexe abdominale operaties ondergingen. Complicaties werden gegradeerd volgens Clavien-Dindo. 20,6% van de patiënten kreeg een ‘major’ complicatie. Mortaliteit bedroeg 3,5% (n=14). Tijd tot diagnose van major complicaties was mediaan 7 dagen (IQR 4-9). Bij deze complicaties is CRP significant verhoogd vanaf de tweede postoperatieve dag (p<0,001). Middels ROC-analyse werd berekend dat de cut-off optimaal was op postoperatieve dag 3, met een optimaal afkappunt van 145 mg/L, (AUC = 0,728) met daarbij een sensitiviteit van 86,7%, specificiteit van 45% en negatief voorspellende waarde van 92,6%.

Complexe abdominale chirurgie gaat gepaard met een belangrijk risico op complicaties, waarbij het klinisch soms moeilijk is te differentiëren tussen de fysiologische postoperatieve reactie en beginnende major complicaties. Het CRP blijkt een adequate marker voor major postoperatieve complicaties, waarbij CRP > 145 mg/l op de derde postoperatieve dag een duidelijke implicatie is voor aanvullende diagnostiek. Echter, in het kader van ‘Fast Track’ zorg waarbij patiënten steeds eerder ontslagen worden; een CRP minder dan 145 mg/l impliceert een lage kans op complicaties en derhalve veiligere ontslagcriteria.